Sprostać wyzwaniom przyszłości

Wyzwaniem jest rozwijanie predyspozycji i aspiracji uczniów oraz kształtowanie ich zdolności do twórczego uczenia się. Nowoczesna szkoła nie może ograniczać się do pielęgnowania przeszłości, ale w równym stopniu skupia się na oswajaniu współczesności i wyzwaniom przyszłości.

Świat jest poddany transformacji ku nieznanemu. Fenomen tej transformacji polega na tym, że nie ma wzorców, które można przejąć, potraktować jak „ściągawkę” dającą się udoskonalić i dopasować do lokalnych warunków. Wobec transformacji ku nieznanemu, której jednym z głównych czynników jest kolejna fala intensywnych przemian technologicznych, szeroko rozumiane systemy edukacyjne pozostają w tyle, trzymając się kurczowo wzorców wypracowanych we wcześniejszych fazach nowoczesności. Podążanie za kolejnymi „rewolucjami technologicznymi” nie daje wielkich szans na sprostanie pojawiającym się ciągle nowym wyzwaniom – taka polityka edukacyjna będzie zawsze reaktywna i spóźniona.

Konieczne jest rozwijanie modelu kształcenia opartego na doświadczeniu, który koncentruje się nie tylko na przekazywaniu nowych treści, ale stwarza warunki do kreowania „sytuacji edukacyjnych”, które stanowią miejsce przeszywania emocji i odczuwania wartości.

Warunkiem spójności społecznej jest taka szkoła, w której najistotniejsze jest rozwijanie predyspozycji i aspiracji uczniów oraz kształtowanie ich zdolności do twórczego uczenia się. Pole aksjologiczne edukacji powinno sprzyjać wyważeniu relacji między indywidualizmem i wspólnotowością, a także twórczemu odczytaniu tej relacji we współczesnych warunkach.

Konieczne jest rozwijanie edukacji relacyjnej. Ten typ edukacji opiera się na świadomym kreowaniu takich sytuacji, w których doświadczanie rzeczywistości odbywa się w bezpośredniej relacji nawiązywanej we wspólnych działaniach. Tak rozumiana edukacja powinna być dialogiem między ludźmi, którzy uczą się od siebie. Aktywność edukacyjna nie może ograniczać się do pielęgnowania przeszłości, ale powinna koncentrować się w równym stopniu na oswajaniu współczesności i sprostaniu wyzwaniom przyszłości. Powinna być odpowiedzią na mocno zindywidualizowane społeczeństwo – pielęgnować i rozwijać postawy prospołeczne, umacniać proces inkluzji społecznej.